Φτιάξτε την... δική σας ΔΕΗ κι γίνετε αυτόνομοι

Πώς μπορείτε να γίνετε ενεργειακά αυτόνομοι και να γλιτώσετε τις χρεώσεις της ΔΕΗ. Τι είναι η μέθοδος net-metering...

«Κάνε το μόνος σου», ήταν το μήνυμα μιας παλαιότερης διαφήμισης. Σε κανέναν άλλο τομέα δεν αποκτά τόσο μεγάλη σημασία αυτό το σύνθημα από την παραγωγή ενέργειας, δηλαδή το πιο ζωτικό πεδίο οικονομικής δραστηριότητας. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας σε συνδυασμό με την άπλετη ηλιοφάνεια (και τα υψηλά αιολικά πεδία) που έχει η Ελλάδα δίνει τη δυνατότητα να δημιουργείται ηλεκτρική ενέργεια σε κάθε σπίτι ή οικοδομή και να καταναλώνεται επιτόπου, καλύπτοντας μεγάλο μέρος των αναγκών σε ηλεκτρισμό, της οικίας ή του επαγγελματικού χώρου. Ετσι, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή, μπορεί να μειωθεί σημαντικά η ενέργεια που απαιτείται από το κεντρικό δίκτυο, μειώνονται τα έξοδα για δίκτυα μεταφοράς, καθώς και οι απώλειες ενέργειας λόγω της μεταφοράς της σε μεγάλες αποστάσεις.

Η λογική της μεθόδου αυτής είναι η εξής: ο ιδιοκτήτης ακινήτου τοποθετεί σύστημα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στο οίκημά του (συνήθως φωτοβολταϊκά πάνελ) και χρησιμοποιεί το παραγόμενο ρεύμα. Για τις υπόλοιπες ανάγκες χρησιμοποιεί το ρεύμα της ΔΕΗ και το πληρώνει στις τρέχουσες τιμές. Εάν υπάρχει περίσσεια ρεύματος, αυτή παρέχεται δωρεάν στο κεντρικό δίκτυο. Το ηλεκτρικό ρεύμα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κοινωνικούς σκοπούς, να δοθεί σε φτωχές οικογένειες, σε νοικοκυριά με κομμένο ρεύμα κ.λπ. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται ενεργειακός συμψηφισμός (net-metering) και είναι φανερό πως εντάσσεται στις ενεργητικές μεθόδους εξοικονόμησης ενέργειας.

Οπως καταλαβαίνουμε, η μέθοδος net-metering δεν έχει σχέση με την παραγωγή ρεύματος για να πωληθεί στο δίκτυο, όπως εφαρμόστηκε και στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια, με τον καθορισμό συγκεκριμένων (υψηλών) τιμών αγοράς από τη ΔΕΗ, που όμως τα τελευταία χρόνια μειώθηκαν πολύ. Ο ενεργειακός συμψηφισμός δεν είναι μια επένδυση για εμπορία ρεύματος, αλλά μια επένδυση για εξοικονόμηση, που δεν επιβαρύνει καθόλου το κεντρικό δίκτυο και τα δημόσια οικονομικά. Απεναντίας... Γι’ αυτούς τους λόγους αξίζει να υποστηριχθεί ουσιαστικά στην Ελλάδα, πολύ περισσότερο που η μεγάλη μείωση του κόστους εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων και η αυξανόμενη αποδοτικότητα των πάνελ δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξή τους, παρά την οικονομική βαρυχειμωνιά.

Στην Ελλάδα η συζήτηση για τον ενεργειακό συμψηφισμό ξεκίνησε πολύ καθυστερημένα – μόλις την άνοιξη του 2013 ακούστηκε για πρώτη φορά από κυβερνητικά χείλη ο στόχος ανάπτυξης του net-metering. Τον Σεπτέμβριο του 2013, ψηφίστηκε νόμος που προβλέπει την αυτοπαραγωγή και παρέπεμπε σε υπουργική απόφαση για την εφαρμογή του. Στα τέλη Αυγούστου έληξε η δημόσια διαβούλευση επί της προτεινόμενης υπουργικής απόφασης και εντός του μήνα αναμένεται η έκδοσή της. Τέλος καλό, όλα καλά; Οχι, ακριβώς...

Οπως σημειώνουν οι ενώσεις των εταιρειών φωτοβολταϊκών αλλά και η Greenpeace, υπάρχουν στο σχέδιο υπουργικής απόφασης συγκεκριμένα προβλήματα, τα οποία στην πράξη καθιστούν αδύνατη την αυτοπαραγωγή. «Δυστυχώς στην κυβέρνηση αντιμετωπίζουν την αυτοπαραγωγή για ιδιοκατανάλωση και για ενεργειακό συμψηφισμό ως εμπορική δραστηριότητα και όχι ως διαδικασία εξοικονόμησης ενέργειας, όπως σε μικρότερη κλίμακα γίνεται με την τοποθέτηση ηλιακού θερμοσίφωνα», λέει στην «Κ» ο κ. Τάκης Γρηγορίου, υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace. «Το ΥΠΕΚΑ επιμένει να αντιμετωπίζει την αυτοπαραγωγή φοβικά και με μεγάλη επιφύλαξη», συμπληρώνει.

Εμπόδια

Ενα πρώτο εμπόδιο είναι η επιβολή ανώτατου ορίου ανά κτίριο έως 10kW στην εγκατεστημένη ισχύ, αποτρέποντας μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ξενοδοχεία, εμπορικά και δημόσια κτίρια από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος με βάση τις πραγματικές τους ανάγκες (κατανάλωση≥10kW). Ακόμα και σε πολυκατοικίες, ένα φωτοβολταϊκό σύστημα 10kW μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες τριών διαμερισμάτων, μας λέει ο κ. Γρηγορίου. Αρα ο περιορισμός εμποδίζει την κάλυψη όλων των διαμερισμάτων, εάν το επιθυμούν.

Δύο σημαντικά εμπόδια στην αυτοπαραγωγή

Ο περιορισμός ισχύος για συστήματα αυτοπαραγωγής (έως 10 kW) είναι το ένα σημαντικό εμπόδιο. Το δεύτερο είναι πως οι πολίτες που θα προχωρήσουν σε εγκατάσταση συστημάτων ιδιοκατανάλωσης επιβαρύνονται με χρεώσεις για το σύνολο του ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώνουν, ακόμα και για αυτό που παράγεται στο σπίτι τους! Δείτε το παράλογο του πράγματος: οι καταναλωτές ρεύματος χρεώνονται επιπλέον και με βάση την κατανάλωσή τους με ΕΤΜΕΑΡ και ΥΚΩ. Το πρώτο αφορά την ενίσχυση της διείσδυσης των ΑΠΕ (ανεξάρτητα του πώς αξιοποιείται τελικά) και το δεύτερο την υποστήριξη της κατανάλωσης πετρελαίου στις μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Κατ’ αρχάς, θα ήταν λογικό ο πολίτης που έχει αυτοπαραγωγή ρεύματος να επιβαρύνεται με τις χρεώσεις αυτές για το ρεύμα που αγοράζει από τη ΔΕΗ και όχι και για το μέρος που παράγει μόνος του. Δεύτερον, δεν μπορεί να επιβαρύνεται με ΕΤΜΕΑΡ (που είναι για την ανάπτυξη των ΑΠΕ), ειδικά για την αυτοπαραγωγή που παράγεται από ΑΠΕ και μάλιστα με επένδυση του ίδιου του πολίτη! Αντίστοιχα, για τις ΥΚΩ, η ανάπτυξη της αυτοπαραγωγής στα νησιά εκτός πανελλαδικού δικτύου αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για να μειωθεί η εξάρτηση των νησιών από το κοστοβόρο ρυπογόνο πετρέλαιο. Το αστείο της υπόθεσης είναι πως ακριβώς σε αυτά τα νησιά το όριο εγκατάστασης είναι ακόμα πιο μικρό, μόνο 5 kW!

Το αποτέλεσμα αυτών των παράλογων χρεώσεων είναι να γίνεται οικονομικά ασύμφορη η εγκατάσταση συστημάτων αυτοπαραγωγής. Σύμφωνα με το πόρισμα της ίδιας της ομάδας εργασίας του ΥΠΕΚΑ για την αυτοπαραγωγή, οι μικροί καταναλωτές (2.800-4.000 kWh ετήσια κατανάλωση) που αγοράζουν ένα σύστημα φωτοβολταϊκών για να καλύψουν τις ανάγκες τους με συμψηφισμό χρειάζονται 12-18 χρόνια για να κάνουν απόσβεση.

Από εκεί και πέρα υπάρχουν και άλλα εμπόδια στο σχέδιο υπουργικής απόφασης. Ενα απ’ αυτά είναι ότι προβλέπεται η ύπαρξη μόνο ενός συστήματος σε κάθε κτίριο. Αυτό όμως εμποδίζει τους κατοίκους σε μια πολυκατοικία να εγκαταστήσουν στην ταράτσα διαφορετικά συστήματα (με βάση ίσως τα χιλιοστά ιδιοκτησίας), αν για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορέσουν να συνεννοηθούν από την αρχή. Δεν προβλέπεται επίσης η δυνατότητα εγκατάστασης συστήματος σε διαφορετικό χώρο από εκείνον όπου πραγματοποιείται η κατανάλωση, το επονομαζόμενο εικονικό net-metering. Πολλά νοικοκυριά ή μικρές επιχειρήσεις, που δεν έχουν χώρο, θα μπορούσαν να εγκαταστήσουν ένα σύστημα αυτοπαραγωγής σε άλλο χώρο ιδιοκτησίας τους.

Παράπονα Ρόδου